در سال
۱۳۰۹ (قمری) کتابی به قلم شخص ناشناسی به نام " تأدیب النساء "نوشته و منتشر شد. هر فصل این رساله به نحوه اصلاح رفتار و کردار ناپسندی می‌پردازد که نویسنده منتسب به ن می‌داند:
فصل اول دربارهٔ سلوک زن»، فصل دوم حفظ زبان»، فصل سوم گله‌گزاری»، فصل چهارم قهر کردن»، فصل
پنجم طرز راه رفتن»، فصل ششم آداب غذا خوردن»، فصل هفتم پاکیزه نگه داشتن بدن و
استعمال بعضی از عطریات»، فصل هشتم طرز لباس پوشیدن»، فصل نهم آداب خوابیدن» و
فصل دهم دربارهٔ آداب صبح برخاستن از خواب» است.
چند سال بعد بی‌بی‌خانم استرآبادی در سال
۱۳۱۳ (قمری) اندکی قبل از ترور
ناصرالدین شاه کتابی به نام " معایب الرجال "
نوشت که ردیه‌ای بر آن بود. بی‌بی‌خانم در این کتاب ضمن برشمردن معایب مردان سعی کرده‌است راه و رسم درست شویی را توضیح دهد. او در این رساله علاوه بر آن که پاسخی جداگانه به هر ده فصل کتاب تأدیب‌النسا می‌دهد چهار فصل را نیز به معایبی که در مردان می‌بیند نسبت می‌دهد.
این چهار فصل عبارت اند از: اطوار شراب‌خوار»، کردار اهل قمار»، در تفصیل چرس و بنگ و واپور و اسرار» و شرح گفتگو در اوضاع عبائره و اقرات اجامره و الواط». او در این کتاب مردان را دعوت می‌کند که دست از تأدیب کردن نسوان بردارند و در پی تأدیب و تربیت خود برآیند». در بخش آخر بی‌بی خانم به شرح داستان زندگی خود و داستان بی‌وفایی شوهرش می‌پردازد.
بی‌بی‌خانم در این کتاب آورده است:
نه هر مردی از هر زنی فزون‌تر است و نه هر زنی از هر مردی فروتر».
انواع و اقسام از خواص و عوام زن و مرد خوب و بد هر دو می‌باشند، صفات حمیده و رذیله از همه قسم مشاهده میشود. اگر باید تربیت بشوند باید همه را بنمایند؛ و تربیت هم موقوف به تمام قوانین تمدن و تدین ملیه و دولتیه و شرعیه و عرفیه کشوریه و لشکریه میباشد».
نثر معایب‌الرجال پر از کلمات و
عبارات عربی است و نویسنده جابه‌جا برای روشن کردن منظور خود از شعر و آیات قرآن و
احادیث بهره برده‌است. زبان آن تند و بی‌پروا و به دور از محافظه‌کاری»
است.
درباره این سایت